Ergenlik Doğal Bir Süreçtir!

Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçişte yaşanan doğal bir süreçtir. Bu dönem, hem fiziksel hem de duygusal değişimlerle doludur. Aileler için bazen zorlu olsa da, ergenlik aslında sağlıklı bir gelişimin parçasıdır. Peki, bu süreci nasıl anlamalı ve çocuğunuza nasıl destek olmalısınız?

Öncelikle Ergenlik Nedir?

Ergenlik, çocuğun vücudunda hormonal değişikliklerin başlamasıyla ortaya çıkan bir dönemdir. Bu süreçte:

• Fiziksel değişimler: Boy uzaması, kilo artışı, cinsiyet özelliklerinin belirginleşmesi gibi değişiklikler görülür. Yıllık uzama 4 yaşından ergenlik dönemine kadar genel olarak sabit bir hızda (4.5-5.5 cm/yıl) devam eder, ergenlik ile birlikte uzama hızlanır. Kızlarda ergenliğin ilk fiziksel bulgusu olan meme dokusunun oluşması ile birlikte hatta hemen öncesinde yıllık uzama hızı 6 cm’e çıkar. Meme tomurcuğunun çıkması ile ilk adet kanaması (menarş) arasındaki sürede büyüme sıçraması gerçekleşir. İlk adetten sonra boy uzaması hemen durmaz ancak yavaşlar, yaklaşık 2-3 yıl daha devam eder ve final boya ulaşılır. Erkeklerde ise ergenlik uzama sıçraması kızlardan farklı olarak ergenlik sürecinin ortalarına doğru gerçekleşir ve daha uzun sürer. Ergenlik dönemi boy uzaması ortalama olarak benzer seyretmekle birlikte her ergende aynı şekilde gerçeklemeyebilir.  

Kızlarda ergenliğin ilk bulgusu olan meme tomurcuğu ilk çıktığında  dokunun hassas olması, temasla acı hissi normaldir. Meme dokusu tek taraflı başlayabilir. Meme tomurcuğu çıktıktan sonra ilk menstrüel kanamanın görülmesi 1.5-2.5 yıl sonra (ortalama 2 yıl sonra) gerçekleşmekle birlikte ergenlik temposu değişken olabilir.  

Erkeklerde ergenliğin ilk bulgusu testis hacimlerinde büyümedir, diğer genital değişimler ise zirve ergenlik uzaması döneminde yani ergenliğin orta dönemlerinde gerçekleşir.

Duygusal Dalgalanmalar: Hormonal Değişimler ve Duygusal Yoğunluk

Ergenlik döneminde hormonal değişimler, ergenlerin duygularını daha yoğun yaşamasına neden olur. Bu dönemde öfke, mutluluk, üzüntü, kaygı gibi duygular hızlı bir şekilde değişebilir. Bir gün neşeli ve enerjik olan ergen, ertesi gün içine kapanık veya öfkeli davranabilir. Bu durum, hem ergen hem de aile için zorlayıcı olabilir.

Aileler İçin Öneriler:

1. Duygularını Kabul Edin: Ergenin duygularını küçümsemeyin veya yargılamayın. "Bu kadar üzülecek bir şey yok" gibi cümleler yerine, "Bu senin için gerçekten zor bir durum, anlıyorum" gibi empatik ifadeler kullanın. Bir başka ifade ile tamamen aynı hissetmeseniz bile onu anladığınız ifade edin.
2. Sabırlı Olun: Duygusal dalgalanmalar, ergenlik döneminin doğal bir parçasıdır. Bu süreçte sabırlı olmak ve çocuğunuzun duygularını anlamaya çalışmak, ilişkinizi güçlendirecektir.
3. İletişimi Açık Tutun: Ergenler, bazen duygularını ifade etmekte zorlanabilir. Onlarla iletişim kurarken yargılayıcı olmamaya özen gösterin. "Bugün nasılsın?" ‘Konuşmak ister misin?’ gibi basit sorularla sohbeti başlatabilir ve onu dinlemeye hazır olduğunuzu hissettirebilirsiniz.
4. Duygularını İfade Etmesine Yardımcı Olun: Ergenler, duygularını ifade etmekte zorlandıklarında öfkeli veya içe kapanık davranabilir. Ona duygularını yazmasını, resmetmesini veya spor yapmasını önerebilirsiniz. Bu yöntemler, duygularını sağlıklı bir şekilde ifade etmelerine yardımcı olabilir.

Kimlik Arayışı: Bağımsızlık ve Arkadaşlıkların Önemi

Ergenlik dönemi, çocukların kendi kimliklerini oluşturma sürecidir. Bu dönemde ergenler, "Ben kimim?" ve "Nereye ait olmak istiyorum?" gibi sorulara yanıt arar. Arkadaşlıklar, bu süreçte önemli bir rol oynar çünkü ergenler, kendilerini akranları arasında tanımlamaya çalışır. Aynı zamanda, aileden bağımsızlaşma eğilimi artar ve ergenler kendi kararlarını vermek ister.

Aileler İçin Öneriler:

1. Bağımsızlığı Destekleyin: Ergenlerin kendi kararlarını vermesine izin verin. Örneğin, giyim tarzı, hobileri veya arkadaş seçimleri konusunda onun tercihlerine saygı gösterin. Bu, kendine güven duymasını sağlar.
2. Sınırları Birlikte Belirleyin: Bağımsızlık, sınırsızlık anlamına gelmez. Önemli konularda (örneğin, eve geliş saatleri, teknoloji kullanımı) birlikte kurallar belirleyin. Bu kuralları belirlerken onun fikrini almak, kurallara uyumunu kolaylaştırır.
3. Arkadaşlıklarını Önemseyin: Ergenler için arkadaşlıklar, aile kadar önemlidir. Arkadaşlarıyla vakit geçirmesine izin verin, ancak onun güvende olduğundan emin olun. Arkadaşları hakkında yargılayıcı olmamaya özen gösterin.
4. Rol Model Olun: Ergenler, kimlik oluşturma sürecinde çevresindeki yetişkinleri gözlemler. Sizin davranışlarınız, onun için bir örnek teşkil eder. Bu nedenle, olumlu davranışlar sergilemeye özen gösterin.
5. Hobilerini Destekleyin: Ergenlerin ilgi alanlarını keşfetmesine yardımcı olun. Spor, sanat, müzik gibi aktiviteler, kimlik oluşturma sürecine katkıda bulunur ve özgüvenlerini artırır.

 

Unutmayın: Ergenlik Geçici Bir Dönemdir: Ergenlik, her çocuk için farklı şekilde deneyimlenebilir. Bu süreçte çocuğunuzun size her zamankinden daha fazla ihtiyacı olduğunu unutmayın. Ona sevgi, sabır ve anlayışla yaklaşarak, bu dönemi birlikte sağlıklı bir şekilde atlatabilirsiniz.

Profesyonel Destek Almaktan Çekinmeyin: Ergenlik döneminde bazı sorunlar aile içinde çözülemeyebilir. Bu gibi durumlarda bir uzmandan destek almak, hem çocuğunuz hem de sizin için faydalı olacaktır.

Ergenlikte Uyku Düzeni

• Uyku, ergenler için olmazsa olmazdır çünkü fiziksel ve zihinsel gelişimlerinde önemli bir rol oynar. Çoğu ergen gecede 8 ila 10 saat arasında uyumalıdır. Ne yazık ki araştırmalar, birçok ergenin ihtiyaç duyduğundan çok daha az uyuduğunu gösteriyor.
• Zamanında, yeterli ve kaliteli uykunun sağlanması, optimum olgunlaşma için önemlidir.
• Uyku beyne fayda sağlar ve dikkati, hafızayı ve analitik düşünceyi destekler. Sağlıklı uyku süreci öğrenmeyi pekiştirir. Kronik uykusuzluk akademik performanslarına zarar verebilir. Uyku ayrıca geniş düşünmeyi kolaylaştırır. Uykunun beyin fonksiyonu için önemi göz önüne alındığında, yeterince uyumayan gençlerde neden aşırı uyuşukluk ve dikkat eksikliğinin sık görüldüğü anlaşılabilir.
• Uyku duygusal sağlığımız için de çok önemlidir; Çoğumuz uyku eksikliğinin bizi nasıl etkilediğini, sinirlilik ve abartılı duygusal tepkilere neden olabileceğini deneyimlemiştir. Zamanla, daha fazla bağımsızlığa, sorumluluğa ve yeni sosyal ilişkilere uyum sağlayan gençler için sonuçlar daha da büyük olabilir. Uzun süreli uyku sorunları duygusal gelişimi olumsuz etkileyebilir.
• Sonuçta, Gençlerin uyku hijyenlerini gözden geçirmeleri ve iyileştirmeleri, uyku ortamları ve alışkanlıkları dahil olmak üzere faydalı bir adımdır. Bu süreçte yardımcı olabilecek bazı sağlıklı uyku ipuçları şunlardır:
• Günlük programınıza sekiz saatlik uyku eklemek ve bu programı hem hafta içi hem de hafta sonu aynı şekilde sürdürmek. Hafta içi erken kalkıp, hafta sonu ise geç saatlere kadar oturup, ertesi gün öğlene kadar uyumak sosyal jetlag olarak adlandırılan ve uyku ritminin oluşmasını engelleyen bir durumdur.
• Rahatlamaya ve hızlı uykuya dalmaya yardımcı olmak için tutarlı bir yatmadan önce rutini oluşturmak.
• Özellikle öğleden sonra ve akşamları kafein ve enerji içeceklerinden kaçınmak.
• Yatmadan en az yarım saat önce elektronik cihazları kaldırmak ve gece boyunca kontrol etmemek için sessiz modda tutmak.
• Yatağınızı sizin için en iyi yatak olan destekleyici bir yatakla ayarlamak.
• Yatak odanızı serin, karanlık ve sessiz tutmak.